BADANIA NAUKOWE

CELE AKTYWNOŚCI NAUKOWEJ, DYDAKTYCZNEJ
I ORGANIZACYJNEJ

gospodarka i ochrona

Przyrody

Czynnikim wływającym w znacznej mierze na zmianę warunków środowiskowych jest działalność człowieka. Głównym celem jest poszukiwanie kompromisu pomiędzy koniecznością prowadzenia gospodarki opartej na użytkowaniu środowiska (leśnictwo, łowiectwo, rolnictwo, rybactwo), a skutecznymi metodami ochrony przyrody. Dlatego aktywność zawodowa i społeczna obejmujące prace badawcze (publikacje naukowe), dydaktyczne (podręczniki i poradniki), popularyzatorskie (opracowania popularno-naukowe) oraz organizacyjne (seminaria, konferencje) zmierzają do wypracowania takich propozycji działalności gospodarczej, aby stały się one jednocześnie formą aktywnej ochrony.

kulturowe i historyczne walory

Środowiska przyrodniczego

O wartości środowiska decydują nie tylko jego walory przyrodnicze, ale także elementy kulturowe i historyczne. Głównym celem jest poznanie i zrozumienie zawiłych zależności, jakie powstały na przestrzeni wieków, pomiędzy rozwojem cywilizacyjnym (krajobraz kulturowy), a zmianami przyrodniczymi (krajobraz przyrodniczy). W tym kontekście ważna jest analiza historyczna mechanizmów gospodarczych dotyczących środowiska naturalnego, ale także dostrzeganie inspirującej i kulturotwórczej roli przyrody. Powyższe założenia można osiągnąć tylko poprzez rozwijanie współpracy pomiędzy przedstawicielami nauk przyrodniczych (np. biologami, leśnikami), a przedstawicielami nauk humanistycznych (np. historykami, kulturoznawcami).

GŁÓWNE KIERUNKI BADAWCZE

FAUNISTYKA I ZOOGEOGAFIA
ROZTOCZY

Badania te dotyczą akarofauny wybranych regionów Polski ze szczególnym uwzględnieniem powierzchni chronionych np. parków narodowych. Na podstawie tych badań wykazano ponad 50 gatunków nowych dla fauny Polski. Badania faunistyczne prowadzono także w innych regionach geograficznych wykazując gatunki nowe dla fauny danego kraju np. Australii, Iranu, Norwegii, Peru, Rumunii, Turcji czy Włoch. W ostatnich latach rozpoczęto cykl badań obejmujących regiony polarne i to zarówno w Arktyce jak i Antarktyce. Ponadto realizowane są obecnie tematy na terenie Australii, Iranu, Peru, Polski, Rosji, Szwajcarii i Wietnamu. Informacje zdobyte podczas tych badań są wykorzystywane do analiz zoogeograficznych mających na celu określenie m.in. zasięgu występowania wybranych gatunków roztoczy.

TAKSONOMIA

ROZTOCZY

Istniejąca sieć dróg lokalnych i leśnych wymaga utrzymywania ich w ciągłej zdolności eksploatacyjnej z uwagi na wzrastające obciążenie dróg masą własną maszyn roboczych i pojazdów wywozowych. Obecnie problematyka właściwej jakości lokalnej sieci drogowej jest priorytetowa dla gospodarki kraju. Oferowane przez nas stabilizatory agregatowane z ciągnikami rolniczymi spełniają zadania w zakresie technologii i remontu dróg, budowy utwardzonych placów, parkingów itp.

Biologia i ekologia

ROZTOCZY

W badaniach tych starano się zdefiniować czynniki wpływające na występowanie roztoczy w środowisku przyrodniczym oraz określić ich hierarchię. Koncentrowano się na preferencjach mikrośrodowiskowych badając akarofaunę np. gniazd ptaków, mrowisk, żerowisk podkorowych owadów, murszejącego drewna czy hub. Badano także wpływ na akarofaunę niektórych form aktywności człowieka jakimi są np. zabiegi pielęgnacyjne lub ochronne prowadzone w ramach gospodarki leśnej, czy też  turystyka (nartostrady). Zwracano ponadto uwagę na podłoże glebowe, typ zbiorowiska roślinnego, czy wysokość nad poziomem morza.W ten sposób określano charakter zgrupowań roztoczy w wybranych mikrośrodowiskach, a także poznano jakie gatunki można uznać za eurytopowe a jakie za stenotopowe. Powyższe badania były podstawą prac, w których wykorzystuje się wybrane grupy roztoczy jako bioindykatory zmian w środowisku przyrodniczym.

Parazytologia Kleszcz pospolity

PARAZYTOLOGIA

ROZTOCZY

Prace z tego zakresu dotyczyły roztoczy zasiedlających gniazda wybranych gatunków ptaków spotykanych w Polsce (np. bocian biały, bocian czarny, dzierzba gąsiorek, kania ruda, orzeł bielik, orlik grubodzioby, rybołów), a także w gniazdach ptaków występujących w Arktyce (np. bernikla białolica, edredon zwyczajny, mewa blada, mewa trójpalczasta, śnieguła zwyczajna). Innym problemem badawczym była analiza pasożytów spotykanych w skrzynkach lęgowych szpaka oraz śnieguły zwyczajnej, a także na ciele jaszczurki zwinki i jaszczurki żyworodnej. Ostatnio podjęto badania dotyczące roli pasożytniczych roztoczy jako wektorów niektórych chorób.

WYBRANE ZAKOŃCZONE TEMATY I ZADANIA BADAWCZE

Międzynarodowe

– The structure of Gamasida population from forest ecosystems in Poland and Romania; Romanian Academy of Science, 2002-2005 (kierowanie tematem);

– Mesostigmatid mites of Norway; Sogn og Fjordane University, 2005-2007 (kierowanie tematem);

– Avian Vectors of Invertebrate faunas; project AVIfauna, University Centre of Svalbard, 2011-2013 (wykonawca zadania)

– Establishing a community-wide DNA barcode library as a new tool for arctic research, INTERACT; projects QUANTIC and INTERPRED under the European Community’s Seventh Framework Programme, by the University of Helsinki,  2012-2014 (wykonawca zadania);

– Aboveground vertebrate and invertebrate herbivore impact on soil microarthropod communities and net N mineralization in subalpine grasslands; Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape Research, Switzerland,  2012-2014 (wykonawca zadania)

KRAJOWE

– Rola i znaczenie fauny bezkręgowców w środowisku leśnym, w ramach działalności statutowej katedry (nr 508-15-03) (kierowanie tematem)

– Czynniki wpływające na występowanie roztoczy z rzędu Gamasida w środowisku leśnym, w ramach badań własnych (nr 106/L/15/W) (kierowanie tematem)

– Roztocze z rodziny Ascidae wybranych ekosystemów leśnych Polski (2005-2008), grant KBN (nr  2P06L 048 28) (kierowanie projektem)

– Rola i znaczenie roztoczy z rzędu Mesostigmata występujących w żerowiskach wybranych gatunków owadów (2009-2012), grant KBN/NCN (umowa nr 0707/BP01/2009/36) (kierowanie projektem)

– Różnorodność zgrupowań roztoczy z rzędu Gamasida (Acari) gniazd wybranych gatunków ptaków (Aves) jako wynik zróżnicowania tego mikrośrodowiska i biologii gospodarza (2003-2004), grant międzyuczelniany (nr  5/L/15/WJ/03) (kierowanie projektem)

– Rola starych i dziuplastych drzew w ochronie różnorodności biologicznej w ekosystemach leśnych (2007-2008), grant międzyuczelniany (1/16/WI/07/AR-UAM) (kierowanie projektem)

– Rola stawonogów (Arthropoda) zasiedlających gniazda ptaków w przenoszeniu chorobotwórczych bakterii i alergenów (2009), grant międzyuczelniany (2/216/WI/09) (kierowanie projektem)

WYBRANE TEMATY I ZADANIA BADAWCZE 

obecnie

Realizowane

 pasożytnicze roztocze jako wektory śmiertelnych chorób (koordynacja zadania badawczego);

– sukcesja bezkręgowców na Archipelagu Svalbard (koordynacja zadania badawczego);

– rewizja roztoczy z rodziny Laelapidae (Acari, Masostigmata) Iranu (koordynacja zadania badawczego);

– roztocze (Acari, Masostigmata) lasów tropikalnych w Peru (koordynacja zadania badawczego);

– czynniki wpływające na strukturę zgrupowań bezkręgowców w warunkach Antarktyki (kierowanie tematem).

WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA

Dr Axel Christian, Senckenberg Museum für Naturkunde Görlitz, Germany (Fot)

Prof. dr Stephen J. Coulson, Department of Arctic Biology, University Centre in Svalbard, Norway

Dr Juliane Diller, Bavarian State Collection of Zoology, Munich (Fot)

Dr Jason Dunlop, Museum für Naturkunde, Berlin, Germany (Fot)

Dr Sergey G. Ermilov, Tyumen State University, Tyumen, Russia

Dr Peter Fenda, Comenius University in Bratislava, Slovakia

Dr Bruce R. Halliday, CSIRO Entomology, Canberra, Australia

Prof. dr Jaroslav Holuša, Department of Forest Protection and Game Management, Czech University of Life Sciences, Prague, Czech Republic (Fot)

Prof. dr Takayoshi Koike, Department of Forest Science, Hokkaido University, Japan (Fot)

Prof. dr Leonid L. Kolodochka, Institute of Zoology, National Academy of Science of Ukraine

Dr Olga L. Makarova, Institute of Ecology and Evolution, Russian Academy of Sciences, Moscow,  Russia

Dr Irina I. Marchenko, Institute of Systematics and Ecology of Animals, Russian Academy of Sciences, Novosibirsk, Russia

Dr Peter Mašán, Institute of Zoology, Slovak Academy of Sciences, Bratislava, Slovakia

Prof. dr Alireza Nemati – Shahrekord University, Iran (Fot)

Dr Hasan Hüseyin Özbek, Faculty of Science and Arts, Erzincan University, Erzincan, Turkey

Dr Anita Risch, Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape Research, Switzerland

Dr Giuseppino Sabbatini Peverieri, Research Center for Agrobiology and Pedology, Florence, Italy

Prof. dr Alireza Saboori, Department of Plant Protection, College of Agriculture, Tehran University, Karaj, Iran

Dr Minodora Stanescu, Institute of Biology, Romanian Academy of Science, Bucharest, Romania

Dr Martijn L. Vandegehuchte, Swiss Federal Institute for Forest, Snow and Landscape Research, Switzerland

Dr Helena Wirta, Department of Agricultural Sciences, University of Helsinki, Finland